Ανάλυση του βιβλίου του προφήτη Δανιηλ κεφ. 1

Δανιηλ, κεφάλαιο 1

Το βιβλίο του Δανιήλ είναι το μόνο της Παλαιάς διαθήκης γραμμένο στο μεγαλύτερο του μέρος στην αραμαϊκή. Όπως θα δούμε στη συνέχεια, ένα κεφάλαιο φαίνεται να είναι γραμμένο από τον Ναβουχοδονόσσορα, πράγμα που σημαίνει ότι είναι το μόνο κεφάλαιο της Παλαιάς Διαθήκης που γράφτηκε από ένα μη Εβραίο αλλά και κάποιον που δεν πίστευε στον Ένα και μοναδικό Ιουδαικο Θεό και θα δούμε τη σημασία αυτού.

Το βιβλίο του Δανιήλ μπορεί να χωριστεί σε δυο μέρη: Στα πρώτα κεφαλαία παρακολουθούμε κάποια γεγονότα από τη ζωή του και τις μεγάλες δοκιμασίες του καθώς και την ανάλυση των ονείρων του Ναβουχοδονόσσορα. Στη συνέχεια (από το 7ο κεφάλαιο) ακολουθούν οι προφητείες του Δανιήλ. Μέρος των προφητειών αφορά ιστορικά γεγονότα που σχετίζονται με τη Βαβυλώνα και τις αυτοκρατορίες που ακολουθούν. Μέρος αφορά την έλευση του Μεσσία και ιστορικά γεγονότα που αφορούν πιο σύγχρονες σε εμάς περιόδους έως και τα γεγονότα της Αποκάλυψης.Τα περισσότερα γεγονότα και προφητείες σχετίζονται με όνειρα και την ερμηνεία τους ενώ ο Ναβουχοδονόσσορας παραλληλίζεται με τον ‘’ψευδό’’- Μεσσία/Αντίχριστο της Αποκάλυψης.Συνήθως στα ερωτήματα μας όσον αφορά το μέλλον της ανθρωπότητας επικεντρωνόμαστε στις προφητείες της Αποκάλυψης, όμως προφητείες επίκαιρες και σχετικές με σημερινά και μελλοντικά γεγονότα υπάρχουν και σε αλλά βιβλία της Γραφής με κύριο παράδειγμα το βιβλίο του Δανιήλ. Για πολλούς, η Αποκάλυψη και το βιβλίο του Δανιήλ είναι τα σημαντικότερα προφητικά βιβλία της Αγίας Γραφής.

Πριν προχωρήσουμε στην ανάλυση του βιβλίου, θα ξεκινήσουμε με ένα ερώτημα που ακούμε συχνά: γιατί ήταν απαραίτητο ο Χριστός, ο Μεσσίας ο ίδιος να υποφέρει και να βασανιστεί ?Υπάρχουν τρεις υποθέσεις: η πρώτη θεωρία που εμφανίζεται ιστορικά κατα τον πρώτο μ.Χ. αιώνα, αναπτύχθηκε από τους γνωστικιστές οι οποίοι διαχωριζαν την ύλη (σώμα) από το πνεύμα και υποστήριζαν ότι εφόσον ο Χριστός όπως και οι άνθρωποι αποτελούνται από ύλη και πνεύμα, αυτά βρίσκονται σε συνεχή διαπάλη ώστε το πνεύμα να περιορίζεται στο τέλος από τις αδυναμίες της ύλης. Έτσι και ο κόσμος, η ανθρωπότητα βρίσκονται σε συνεχή πάλη μεταξύ πνεύματος και ύλης και θα πρέπει να απελευθερωθεί το πνεύμα από την ύλη και τους περιορισμούς της. ‘Ομοιες θεωρίες συναντάμε και σε πολλους Έλληνες φιλοσόφους. Αντίστοιχα σύμφωνα με τη θεωρία αυτή και ο Μεσσίας οφείλει να είναι κάποιος που καταφέρνει να απελευθερώσει το πνεύμα από την ύλη, στην περίπτωση του Χριστού να νικήσει το θάνατο και να αναστηθεί. Η θεωρία όμως αυτή δημιουργεί μια δυαδικοτητα στον κόσμο όπου η ύλη είναι κάτι ανεξάρτητο (έχει τους δικούς της ανεξαρτητους νόμους) και μη συμβατό με το Θεό και οφείλει να εξαλειφθεί . Η θεωρία όμως αυτή καταρρίφθηκε, ειδικά μετά την Σύνοδο της Νίκαιας το 400, όπου αποφασίστηκε ότι η δημιουργία του κόσμου από την Θεό αφορούσε ΚΑΙ την ύλη (είναι και αυτή δημιουργημα του ίδιου Παντοδύναμου Θεού) και κατα συνέπεια η Δημιουργία είχε στόχο να συνδέσει την ύλη με το πνεύμα και να πνευματικοποιησει την ύλη. Παράλληλα, απορρίπτεται η θεωρία του εξανθρωπισμου, δηλαδή απλά το Άγιο Πνεύμα εισήλθε στον άνθρωπο Μεσσία, που υποβαθμίζει την σημασία και αξία του σώματος και της ύλης. Παρά το ότι η θεωρία αυτή καταρρίφθηκε από την Συνοδο, υπάρχουν υποστηρικτές της μέχρι σήμερα (με διάφορες μορφές του γνωστικισμού). Η δεύτερη θεωρία η οποία υποστηρίζεται κυρίως από τον Προτεσταντισμό είναι η θεωρία της απόδοσης δικαιοσύνης από το Θεό. Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία υπάρχει από τη μια πλευρά ο Θεός και από την άλλη η αμαρτία η οποία προκαλεί την οργή Του και αυτό που μπορεί να εξαλείψει τη οργή αυτή είναι η απόδοση δικαιοσύνης δια θυσίας αίματος όπως οι θυσίες στην Παλαιά Διαθήκη. Ο Ναός στο παρελθόν είχε μετατραπεί σε ένα τεράστιο σφαγείο όπου έρρεε συνεχώς το αίμα από τις θυσίες. Οι άνθρωποι πίστευαν τότε ότι αυτό θα έφερνε την ισορροπία μεταξύ αμαρτίας και Θεού. Αυτή η θεωρία θέλει τον Θεό να απαιτεί την απόδοση δικαιοσύνης και την τιμωρία καταλήγοντας στη θυσία του Υιού ως αυτή που θα υπερκαλύψει στο τέλος όλες τις αμαρτίες και θα αποφέρει δικαιοσύνη και ισορροπία.

Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, δεν μπορεί να υπάρξει ισορροπία και συγχώρεση χωρίς θυσία. Αντίστοιχες πράξεις συναντάμε ιστορικά και σε άλλους πολιτισμούς όπως πχ στους Μεσοποταμιους και στους Έλληνες όπως πχ το παράδειγμα της θυσίας της Ιφιγένειας που απαιτείται για τον εξευμενισμό των θεών. Η εξέλιξη αυτής της θεωρίας σήμερα, θέλει τον Θεό τιμωρό να απαιτεί θυσία για να γλυτωσει η τιμωρία του ανθρώπου. Τοποθετεί δηλαδή τον Θεό δέσμιο της ίδιας της δικαιοσύνης Του, οπου είναι ̈αναγκασμένος” να ισοροπησει την αμαρτία με θυσία, ειδαλως δεν μπορεί να μας συγχωρέσει. Με τελική κατάληξη τη θυσία του Χριστου ως την απόλυτη θυσία και έκφραση αγάπης που οδηγεί στην συγχωρεση. Δεν φαίνεται λογικό ο Θεός να είναι δέσμιος και να χρειάζεται αυτή τη θυσία η τις θυσίες γενικοτερα. Μάλλον είναι η ανάγκη του ανθρώπου να βεβαιωθεί για για εξιλέωση μέσω της θυσίας και όχι η ανάγκη του Θεού για αυτό.

Σύμφωνα με αυτήν την άποψη, στην πραγματικότητα ο Θεός φυλακίζεται στη δική του δικαιοσύνη και δεν μπορεί να απελευθερωθεί από το αίτημα για δικαιοσύνη, εκτός εάν λαβει καποιο λυτρο-ανταλλαγμα. Έτσι, η θεϊκή δικαιοσύνη και η δικαιοσύνη του σύμπαντος γίνονται το πιο εμφανές και κεντρικό στοιχείο και η άπειρη αγάπη του Θεού, λιγότερο.

Η Τρίτη θεωρία υποστηρίζει ότι ο Χριστός χρειάστηκε να εξανθρωπιστεί και να θυσιαστεί ώστε να αποδείξει το ακριβώς αντίθετο από τι οι γνωστικιστες πίστευαν. Όχι για να απαλλάξει το πνεύμα από την ύλη αλλά για να αναβαθμίσει την ύλη και να την πνευματικοποιησει. Να μεταλλάξει το σώμα σε πνευματικό εργαλείο. Γιαυτο ο Χριστός χρειάστηκε να ντύσει το πνεύμα σε ανθρώπινο σώμα. Η θυσία του Χριστού δεν έγινε μόνο ως απόδειξη της απόλυτης αγάπης αλλά και για να αναδείξει την αξία του σώματος ως στοιχείο πνευματικό και απαραίτητο στην σχέση Θεού και ανθρώπου. Την ολοκλήρωση της πνευματικο-υλικης δημιουργίας.Αυτή αποτελει και την κεντρική προσεγγιση στο θεμα αυτό, της Ορθόδοξης Χριστιανοσυνης, που ερμηνευει ολο αυτό το σχεδιο του Θεου, ως σχέδιο αγάπης του Θεού που τονιζει και τον γενικοτερο σκοπό της Δημιουργίας. Ο Θεός δεν μπορεί να «φυλακιστεί» στη δική του δικαιοσύνη και δεν χρειάζεται θυσίες αίματος. Είναι όλα από αγάπη και με κατανόηση της ανθρώπινης συνείδησης, που δεν θα μπορούσε να απελευθερωθεί με οποιονδήποτε άλλο τρόπο.

Στο βιβλίο του Δανιήλ περιλαμβάνεται (η πιο σωστά προηγείται) ένα κεφάλαιο που περιγράφει ένα περιστατικό με την Σοσανα και τον Δανιηλ που επεμβαίνει και την σώζει. Ενώ δεν υπάρχει κάποια σύνδεση με το περιεχόμενο του υπόλοιπου βιβλίου, η ιστορία της Σοσανα φαίνεται να αναφέρεται εδώ ως ένα σημαντικό γεγονός από το παρελθον του Δανιηλ και ως παράδειγμα της Σοφίας και δικαιοσύνης του εφόσον μετά απο το γεγονός αυτό ο Δανιηλ ‘’ αποκτά μεγάλη φήμη στο λαό ‘’(Σοσανα Α- στ. 64 ).

Στο πρώτο κεφάλαιο ο Δανιηλ αιχμαλωτίζεται από την Ναβουχοδονοσσορα μαζί με άλλους νέους στη Βαβυλώνα (κάτι που μας θυμίζει το παιδομάζωμα της Οθωμανικής αυτοκρατορίας). Αναφέρονται συγκεκριμένα, πέραν του Δανιηλ και τρεις άλλοι νέοι που έλαβαν και αλλά ονόματα, Βαβυλωνιακα (οι Βαβυλώνιοι ήθελαν να πάρουν την αφρόκρεμα των Εβραίων και να τους μεταστρέφουν το όνομα, την παράδοση, το φαγητό και τον τροπο ζωής τους). Ο Δανιηλ θα ονομαστεί Βαλτασαρ, όνομα που προέρχεται από τον θεό Βηλ των Βαβυλωνιων. Η κατάληψη της Ιερουσαλήμ σηματοδοτεί την έναρξη της εξουσίας των ‘’απιστων’’ επι της Ιερής πόλης με αρχή από τους Βαβυλώνιους ενώ θα ακολουθήσουν και άλλες αυτοκρατορίες που καταλαμβάνουν την Ιερουσαλήμ και οι οποίες και αναφέρονται στη συνέχεια του βιβλίου στις προφητείες , πχ η Ρωμαϊκή και Ελληνική αυτοκρατορία και έως και σήμερα, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, ο συγρονος “δυτικός κόσμος” και ίσως και η Ευρωπαϊκή Ενωση (βλ.κεφ 2 και κεφ. 5 ).

Στο πρώτο λοιπόν κεφάλαιο ο Δανιηλ και οι φίλοι του θα περάσουν την πρώτη τους δοκιμασία πίστης. Αποδεικνύουν τη δυνατή τους πίστη και αφοσίωση αρνούμενοι να φάνε τροφές που τους προσφέρονται εκεί (και που θεωρούνταν απαγορευμένες σύμφωνα με τον Εβραϊκό νόμο). Όχι μόνο αρνούνται αλλά τολμούν να βάλουν και κάποιου είδους “στοίχημα” με τις αρχές. Θα σας αποδείξουμε ότι ο δρόμος της πίστης μας θα έχει και καλύτερα αποτελέσματα. Η σημασία εδώ δεν στηρίζεται στην αξία της δίαιτας, αλλά συμβολικά στην αξία της πίστης τους.

Σε μια σύγχρονη Βαβυλώνα ζούμε και εμείς σήμερα. Αναλογιστείτε νόμους, υποχρεώσεις κλπ που έχουν μπει από ‘’την άπιστη εξουσία‘’ στην καθημερινή μας ζωή με ακόμα πιο δυνατά παραδείγματα τα διαφορά περιοριστικά μέτρα, όπως και πρόσφατα στον καιρό της πανδημίας τον κορονοϊού που μείναμε τώρα. Οι εμμένοντας στην πίστη είναι και αποριπτεοι και περιγελουνται από τον κόσμο. Η σημασία της πιθανής άρνησης μας στην τήρηση κάποιον μέτρων δεν σχετίζεται με την ορθότητα η όχι της αξίας των μέτρων. Η άρνηση δεν πρέπει να στηρίζεται στην

αμφισβήτηση των μέτρων αλλά στην πίστη μας σε άλλους, ανώτερους νόμους και μέτρα τα οποία θα επιφέρουν λύση στο τρέχον πρόβλημα. Απαιτειται αφοσίωση στις αρχές της πίστης. Ποια η διαφορά του έχοντας πίστη από τον μη έχοντα ? Ο Απόστολος Παύλος συνιστά να αποφεύγουμε τις κακές συναναστροφές και σίγουρα δεν αναφέρεται μόνο σε κλέφτες και δολοφόνους. Αναφέρεται στην επιρροή αυτών που ζουν και δρουν με γνώμωνα μόνο την λογική αυτού του κόσμου και όχι την πίστη ( Ά Κορινθιους 15, 33).

Από την περιπέτεια αυτή του Δανιηλ δεν ερχόμαστε να διδαχτούμε να ακολουθούμε μια συγκεκριμένη διατροφή που θα είναι ο δρόμος της σωτηρίας μας ! (Κάποιοι λανθασμένα εκθειάζουν την λεγόμενη ‘’δίαιτα Δανιηλ’’ !). Το μήνυμα που πρέπει να πάρουμε είναι άλλο: να διδαχτούμε την αξία της προσκόλλησης στην ουσία της πίστης και όχι σε διάφορους κανόνες τυπικούς και εξωτερικούς. Και τα αποτελέσματα, την ανταμοιβή θα τα δούμε στη ζωή μας, οπών φαίνεται και στη συνέχεια στα επόμενα κεφαλαία με τον Δανιηλ. Η συγκεκριμενη διατροφή έχει αξία μόνο ως μέσο πίστης από την πλευρά του Δανιηλ όπως θα μπορούσε να έχει κι κάθε διατροφή η νηστεία. Η νηστεία, η κάθε νηστεία έχει σημασία ως μέσο πίστης, δεν έχει να κάνει με το είδος των τροφών σε καμία περίπτωση. Και έχει σημασία για αυτόν που θέλει να την ακολουθήσει όταν την βλέπει ως μέσω προσέγγισης του Θεού, ως μικρή θυσία. Και για τον κάθε άνθρωπο η ‘’θυσια’’ αυτή μπορεί να είναι διαφορετική. Μπορει να αφορά νηστεία υλική η πνευματική. Το να θυσιάσει πχ κανείς τον ‘’χρονο’’ του είτε με τη μορφή προσευχής η πνευματικής ενασχόλησης είναι και δυο μια θυσία.

Η μικρή επανάσταση του Δανιηλ σε αυτό το θέμα ήταν περισσότερο συμβολική. Δεν επαναστατεί για το κάθε τι, και ως ένα βαθμό συμμορφώνεται με τον καινούργιο περίγυρο οπου εκεί βρίσκεται. Τον έχουν πάρει από την Ιερουσαλήμ, του έχουν αλλάξει το όνομα, θα τον παρακολουθήσουμε να ζει αρμονικά στην Βαβυλώνα (ΜΕΣΑ στην Βασιλική αυλή!) μέχρι τα γεράματα του. Δείχνει “ανυπακοή” μόνο σε θέματα που απτονατι της πίστης του και της τήρησης του ‘’Νόμου του Θεού’’. Αυτό συμβολίζει για εμάς τον μη συμβιβασμό σε ότι αφορά τους πνευματικούς νόμους. Όπως και στο κεφ. 6, “παρανομεί” όταν του επιβάλλουν να μην προσευχηθεί. Ο Δανιηλ δεν προσπαθεί να πείσει για την επιλογή του φωνάζοντας, επαναστατοντας δημόσια η με λογικά επιχειρηματα. Δεν βγαίνει στους δρόμους, δεν οργανώνει επανάσταση. Σίγουρος για την επιλογή του και την πίστη του, θα πείσει με το να περάσει την περίοδο της δοκιμασίας - νηστείας πιο υγιής και με πιο καλή όψη από τους άλλους.Για τον Ναβουχοδονοσσορα, το πιο δύσκολο εγχείρημα δεν ήταν να κατακτήσει την Ιερουσαλήμ και να αιχμαλωτίσει τους κατοίκους της. Όπως και σε κάθε κατακτητή, το δύσκολο είναι να επιβληθεί στον πολιτισμό των λαών, να κατακτήσει και να στρεβλώσει το πνεύμα τους. Αυτό που συμβαίνει και στη σημερινή κοινωνία. Εδώ οι επίδοξοι κυρίαρχοι δεν έχουν πάντα την μορφή κατακτητή. Κυριαρχεί ένα σύστημα κοινωνικό που μαχεται για την υποδούλωση του πνεύματος και τον έλεγχο της συνείδησης των ανθρώπων χρησιμοποιώντας όμως (με νέα και σύγχρονα μέσα) τους παλιούς κλασικούς τρόπους, της επιβολής νόμων, τροπή ζωής, φοβίας, εξαρτησης κτλ.

Το σύστημα αυτό απειλειται μόνο από άτομα που πιστεύουν και ακολουθούν άλλο νομοθετικό σύστημα, αυτο των πνευματικών νόμων και της πίστης στην απόλυτη κυριαρχία του Θεού και όχι οποιαδήποτε άλλης δύναμης. Η αντίσταση μας δεν απαιτεί κάποια μεγαλειώδη επανάσταση, δεν απαιτεί φωνές, θόρυβο, βία. Η αντίσταση είναι εσωτερική και σε πνευματικό επίπεδο. Το αποτέλεσμα της δίκης μας ‘’νηστείας’’ θα είναι αυτό που τα πείσει η έστω θα βάλει σε κάποιες σκέψεις τους υπόλοιπους. Αφήνοντας τους άλλους να δουν τα αποτελέσματα της δίκης μας πίστης. Και η επανάσταση μπορεί να γίνεται σιωπηλά, εσωτερικά. Με τον Θεό συνεργο μας ενάντια στο συστημα του “κόσμου” αυτου.